O Real Decreto 110/2015 do 20 de febreiro, sobre Residuos de Aparellos Eléctricos e Electrónicos ( RAEE) introduciu profundos cambios e obrigacións na actividade de fabricantes, distribuidores e usuarios de aparellos eléctricos e electrónicos.

A maior parte deste desenvolvemento normativo xa está en vigor, pero o 1 de xaneiro de 2019 é a data crave para cumprir con algúns dos requisitos máis esixentes e evitar sancións. O Ministerio para a Transición Ecolóxica prevé instaurar nos primeiros días do ano a obrigación de rexistrar todos os movementos de  RAEE en tempo real na plataforma electrónica de xestión dos  RAEE. 

O incumprimento da normativa supón enfrontarse a sancións que en función da gravidade da situación poden ir desde un expediente sancionador ou a perda das garantías financeiras que os axentes depositan para operar ata a revogación parcial ou total da autorización. Mesmo poden supoñer a baixa definitiva no Rexistro de Produción e Xestión.

A plataforma electrónica é un instrumento crave. É unha base de datos única que centralizará toda a información da recollida e tratamento dos  RAEE. Pero tamén un instrumento de control do cumprimento do decreto e dos seus obxectivos, tanto da recollida de residuos como de preparación para a reutilización.  Por iso, previsiblemente desde xaneiro, os xestores de residuos terán que utilizar obrigatoriamente esta plataforma para completar todos os trámites e cumprir coas súas obrigacións de información ante a Administración. Entre eles, o arquivo cronolóxico de actividade e a memoria anual, que as empresas xestoras terán que presentar cada 31 de xaneiro. 

Tras os xestores, implicados na primeira fase de implantación, a obrigación ampliarase nunha segunda fase a distribuidores de Aparellos Eléctricos e Electrónicos ( AEE) e puntos limpos municipais, segundo unha recente aclaración do Ministerio para a Transición Ecolóxica. 

Que consecuencias prácticas ten a creación desta plataforma electrónica única? Esta nova ferramenta obriga aos xestores e en xeral a todos axentes relacionados coa xeración, recollida e xestión dos  RAEE a familiarizarse canto antes coa nova clasificación de residuos.

O Real Decreto 110/2015 reduce de 10 a 7 as categorías de aparellos eléctricos e electrónicos e, consecuentemente, a 7 categorías de residuos, que acaban de entrar en vigor. A normativa prevé que os residuos grandes ou as fraccións de residuos máis pequenos estean identificados cunha etiqueta de lectura electrónica cun código  LER- RAEE. 

Esta etiqueta serve para rexistrar na plataforma electrónica cada un dos movementos e tratamentos que recibe ese residuo, así que o seu uso é obrigatorio para operar con esa plataforma. O 15 de agosto entrou en vigor esta nova clasificación pero as etiquetas de lectura electrónica, cos códigos, serán esixibles cando o uso da plataforma electrónica sexa preceptivo, nos primeiros días do próximo ano. Eses códigos deben ademais reflectirse no arquivo cronolóxico de actividade e nas memorias anuais dos xestores.

As instalacións que recollen residuos tamén teñen a obrigación de entregar ao usuario que deposita o  RAEE un xustificante que reflicta o tipo de aparello entregado, a data, a marca, o número de serie se o ten e se é posible destinalo a reutilización.

E é que a normativa fixa uns obxectivos de reutilización e establece como deben prepararse os residuos para destinalos a ese fin. Por iso as instalacións de recollida teñen a obrigación de garantir que ese proceso pode completarse; ben dentro das súas instalacións ou ben, noutras, a través de acordos con outras empresas, ás que deben asegurar unhas condicións de acceso. 

O almacenamento deses residuos debe garantir que non se van a romper, polo que o decreto prohibe o seu lanzamento a grandes contedores e advirte aos xestores de que a súa manipulación e almacenamento debe  “evitar a súa rotura, exceso de  apilamiento, emisión de substancias ou perda de materiais e a vertedura de aceites e líquidos”. O decreto prohibe ademais abrir ou desmontar os residuos durante o seu almacenamento ou transporte, tarefa que deben realizar xestores rexistrados e autorizados para iso.

O Real Decreto  traspone á lexislación española a Directiva 2012/19/UE. Esta normativa foi aprobada despois de que a Unión Europea constatase que as súas anteriores regulacións non lograran os seus obxectivos de reducir a xeración de residuos nin poñer fin ao traslado sen control dos seus compoñentes, nalgúns casos con substancias perigosas, a países de fóra da UE. 

A Administración pretende corrixir a obsolescencia programada e impulsar a reutilización, tamén para recuperar compoñentes valiosos dos aparellos, que actualmente se refugan.  

É por isto que a nova normativa crea a plataforma electrónica para asegurar a  trazabilidad dos residuos, pero tamén impón uns obxectivos mínimos de recollida por ano. O decreto estableceu para este exercicio que equivallan ao 55% do peso dos aparellos eléctricos e electrónicos postos no mercado en 2015, 2016 e 2017. A cifra total feita pública polo Ministerio é de 347.800 toneladas, repartidas por comunidades autónomas, en función da súa poboación. 

Isto supón un obxectivo de recollida duns 7,4 quilos de residuos por habitante e unha repartición que vai desde as 1.500 toneladas de residuos que debe recoller A Rioxa ás 40.300 toneladas de Andalucía. O obrigado cumprimento da norma supón a todos os axentes implicados no traslado de residuos de aparellos eléctricos e electrónicos unha maior carga administrativa e un esforzo adicional para poder recompilar e informar de todos os datos en tempo real.

Vía: Gestores de Residuos