Os plásticos relaciónanse xa co cambio climático como un dos grandes problemas aos que se enfronta a natureza. Os seus  micropartículas formaron illas flotantes nos océanos e calcúlase que o 90% das aves mariñas ten fragmentos de plástico no estómago. Partículas que poden estar a pasar ás persoas, segundo indica un estudo piloto que comprobou que as feces de persoas de varios países (Reino Unido, Italia, Rusia ou Xapón) contiñan partículas dunha decena de plásticos. Calcúlase que cada ano acaban nos mares oito millóns de toneladas de plástico de todo o que se produce: o ano pasado foron 335 millóns de toneladas.

Neste contexto, 250 empresas (moitas delas multinacionais) que representan o 20% da produción de embalaxes plásticas do mundo comprometéronse a que en 2025 o 100% destes plásticos sexa  reutilizable, reciclable ou  convertible en compost. O bautizado como  New Plastics Economy Global Commitment (Compromiso Global pola Nova Economía dos Plásticos) persegue crear unha economía circular eliminando o uso innecesario de envoltorios e pasar dos produtos de usar e tirar a un modelo no que prime a reutilización.

Entre as compañías asinantes do compromiso, presentado na conferencia  Our  Ocean 2018 de  Bali, atópanse Danone, Coca-Cola,  Carrefour, Inditex,  Nestlé,  H& M,  L’ Oréal,  Unilever ou grandes produtores de embalaxes e outros plásticos como  Amcor ou  Novamon. A iniciativa está dirixida pola Fundación Ellen  MacArthur en colaboración coa ONU e foi avalada polo Foro Económico Mundial e  The  Consumer  Goods (unha organización que representa a uns 400 comerciantes polo miúdo e fabricantes de 70 países), xunto a 40 universidades, institucións e académicos.

Hai outras ONG como Greenpeace que  recelan do compromiso. “Xa temos plástico ata no sal!”, exclama Xullo  Barea, responsable da campaña de residuos en España. A organización considera que o acordo asinado entre as grandes empresas é insuficiente para afrontar un reto que se converteu nunha emerxencia global: “É seguramente un sinal, pero non é nin de lonxe unha solución: reciclar non é suficiente e necesitamos unha redución drástica”.

En España encárgase da reciclaxe de envases domésticos (sen incluír os comerciais e industriais)  Ecoembes. Os de metal son os máis reciclados, cun 86,9%; seguidos dos de papel e cartón (81,1%); e, por último, dos de plástico (69,7%). Tamén reciclan outros obxectos como cubertos, pratos de plástico ou  pajitas. En conxunto estes residuos supoñen o 8% de todos os sólidos urbanos que se producen en España. “O ano pasado recuperáronse oito de cada dez botellas de auga, refrescos, aceite... Pero non é o caso doutros envoltorios como os vasos de iogur, que teñen unha porcentaxe de reciclaxe inferior e sobre os que temos que poñer máis foco”, explica Neves Rey, directora de Comunicación e Márketing de  Ecoembes.

A Unión Europea tamén declarou a guerra ao plástico. Despois de poñer en marcha unha estratexia dirixida ás bolsas, traballa agora para prohibir outros obxectos dun só uso como  pajitas, pratos e cubertos,  bastoncillos de algodón e  palitos para remover bebidas. A semana pasada, o pleno da  Eurocámara votou a favor de facer desaparecer do mercado estes artigos para 2021.

Os  filtros dos cigarros son o lixo máis fácil de atopar nas costas europeas, segundo datos recolleitos pola Axencia Europea para o Medio Ambiente e recompilados por voluntarios durante a limpeza de 1.627 praias de catro mares rexionais. Séguenlle anacos de plástico, cristal e cerámica, vasos de plástico,  bastoncillos de algodón e bolsas. En 50 anos a produción de plástico multiplicouse por 20, indica a ONU.

A reciclaxe é a liña que guía as estratexias das principais multinacionais. Coca-Cola, unha das empresas que asinou o acordo, explica que xa ten en marcha un plan para recuperar o 100% das botellas e latas que lanzará ao mercado para 2030. Actualmente o 59% dos seus envases son botellas  PET, o 12% está feito de aluminio e aceiro e un 8% en cristal  rellenable. Danone, outra das marcas involucradas no proxecto, sinala que o 87% dos seus envases son reciclables,  reutilizables ou  compostables, e que ten planeado que esta porcentaxe suba ao 100% para 2025. Na mesma liña móvese  Nestlé: quere que a totalidade dos seus envases sexa reciclable ou  reutilizable na mesma data. A súa actuación, explica a compañía, céntrase en tres áreas: eliminar plásticos non reciclables, empregar os que permitan mellores taxas de reciclaxe e suprimir ou cambiar materiais de embalaxe.

Os científicos lanzáronse a estudar o problema xerado polas toneladas de plástico e o seu impacto na saúde.  Marinella  Farré, do CSIC, desenvolve un proxecto que estuda a situación no Mediterráneo. “Trátase de avaliar como chega este material ao océano e degrádase en  microplásticos [menos de cinco  micras de diámetro] e en  nanoplásticos e comprobar o impacto que teñen sobre os organismos (porque existe a posibilidade de que cheguen á cadea  trófica humana)  e sobre os ecosistemas”, explica. O proxecto, no que traballan desde hai un ano, tamén investiga a capacidade destes plásticos de absorber outros contaminantes tóxicos presentes no mar e actuar de vehículo, “coma se fosen un taxi, e alcanzar desta forma ás persoas”. 

Vía: El País